پاور پوینت تحلیل پوششی داده ها
تحلیل پوششی داده ها
امروزه رقابت در عرصه تولید و تجارت جهانی به واسطه کمرنگ شدن مرزهای اقتصادی ابعاد دیگری یافته و کوشش در
جهت ارتقاء و بهبود بهرهوری بر اساس عقلانیت اقتصادی، همواره میباید مورد تأکید و توجه قرار گیرد.
لیکن بهبود بهرهوری مستلزم عملیاتی کردن توان بالقوهاست. از این رو این حرکت نیاز به یک ابزار محرک دارد و
مناسبترین محرک « رقابت » در صحنه داخلی و بازارهای خارجی است.
ارتقای بهرهوری سبب پیشرفت و توسعه یافتگی میشود و اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به منظور
اشاعه نگرش به مقوله بهرهوری و تعمیم بکارگیری فنون و روشهای ارتقای آن، سرمایهگذاریهای زیادی انجام دادهاند. بررسی عملکرد کشورهایی که طی چند دهه
اخیر رشد اقتصادی قابل توجهی داشتهاند حاکی از آن است که اکثر این کشورها رشد را از طریق ارتقای بهرهوری بدست آوردهاند.
ارزیابی عملکرد سازمان ها در جهت گیری تصمیمات آتی آنها نقش اساسی دارد. در این راستا میبایست میزان کارایی و بهرهوری سازمانها مورد محاسبه قرار گیرد تا از
این طریق بتوان در تصمیم سازیهای آتی روند رشد اقتصادی را زیر نظر داشت. در عصر حاضر دستیابی به رشد اقتصادی از طریق ارتقای بهرهوری از مهمترین اهداف
اقتصادی کشورها به شمار میرود.
ارتقای بهرهوری با استفاده بهینه از عوامل تولید حاصل میگردد و در نیل به رشد اقتصادی مستمر و تولید پایدار نقش مهمی را ایفا میکند.
تاریخچه و مفاهیم کلی بهرهوری
بهرهوری یا productivity یکی از مفاهیم مهم در اقتصاد به شمار میآید که رابطه بین استفاده از عوامل تولید و محصول تولید شده را نشان میدهد.
تعاریف مختلفی از بهرهوری ارائه شدهاست که همگی آنها در این نکته که بهرهوری رابطهای بین نهادهها و ستادهها میباشد مشترکند. به بیان دیگر بهرهوری به معنی
متوسط تولید بازای هر واحد از کل نهادهها است بطوری که اگر تولید بازای هر واحد از نهادهها افزایش یابد، به مفهوم افزایش بهرهوری و عکس آن به معنای کاهش
بهرهوری است. با توجه به نوع نهادهای که در فرایند تولید بکار میرود میتوان انواع شاخصهای بهرهوری را تعریف کرد.
یکی از ابزارهای مناسب و کارآمد در این زمینه، تحلیل پوششی دادهها میباشد که به عنوان یک روش غیر پارامتری به منظور محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده
استفاده میشود. امروزه استفاده از تکنیک تحلیل پوششی دادهها با سرعت زیادی در حال گسترش بوده و در ارزیابی سازمانها و صنایع مختلف مانند صنعت بانکداری،
پست، بیمارستانها، مراکز آموزشی، نیروگاهها، پالایشگاهها و… استفاده میشود. توسعههای زیادی از جنبه تئوری و کاربردی در مدلهای تحلیل پوششی دادهها اتفاق
افتاده که شناخت جوانب مختلف آن را برای به کارگیری دقیقتر اجتباب ناپذیر میکند. استفاده از مدلهای تحلیل پوششی دادهها علاوه بر تعیین میزان کارایی نسبی،
نقاط ضعف سازمان را در شاخصهای مختلف تعیین کرده و با ارائه میزان مطلوب آنها، خط مشی سازمان را به سوی ارتقای کارایی و بهرهوری مشخص میکند.
همچنین الگوهای کارا که ارزیابی واحدهای ناکارا بر اساس آنها انجام گرفتهاست به واحدهای ناکارا معرفی میشوند. الگوهای کارا واحدهایی هستند که با ورودیهای
مشابه واحد ناکارا خروجیهای بیشتر یا همان خروجیها را با استفاده از ورودیهای کمتر تولید کردهاند. این تنوع وسیع در نتایج است که موجب شده استفاده از این
تکنیک با سرعت فزایندهای رو به گسترش باشد. همین امر موجب شدهاست که این تکنیک از بعد تئوری نیز رشد فزایندهای داشته باشد و به یکی از شاخههای فعال در
علم تحقیق در عملیات تبدیل شود.
یکی از روشهای محاسبه کارآیی برای واحدهای با چند ورودی و چند خروجی، روش تحلیل پوششی دادهها میباشد. با استفاده از این روش، میتوان شعب کارا و ناکارا را مشخص و شعب ناکارا را رتبه بندی و برای آنها از بین شعب کارا، مرجع (الگو) جهت رسیدن به مرز کارآیی مشخص کرد.